تغذیه کودک با شیر مادر

تغذیه کودک با شیر مادر :تغذیه با شیر مادر فرآیندی است که نیاز به آموختن و کسب مهارت های لازم دارد که با وجود انگیزه و علاقمندی مادران و حمایت اطرافیان تسهیل می شود. علاوه بر این ضروری است تا والدین از فواید تغذیه کودک با شیر مادر و فواید شیر دهی برای مادر و تاثیر آن بر سلامت مادر و کودک به طور کامل آگاه شوند. تغذیه با شیر مادر می تواند بلافاصله پس از زایمان آغاز شود یا بعد از ۴ تا ۵ ساعت از بخش سزارین شروع شود.

تغذیه کودک با شیر مادر نه تنها یک عمل زیبایی طبیعی بین مادر و کودک است، بلکه بسیاری از مزایای سلامت مادر و کودک را شامل می شود. به دلایلی، این موضوع در سالهای اخیر تبدیل به یک مسئله داغ و پر بحثی شده است.

فواید شیر مادر برای نوزاد شیرخوار

تحقیقات گسترده ای در مورد تغذیه با شیر مادر و تاثیر آن بر سلامت کودک و مادر صورت گرفته است. شیر مادر دارای سه دسته اصلی مواد غذایی یعنی قند، چربی و پروتئین است. تغذیه نوزاد با شیر مادر تمام نیازهای غذایی کودک را از لحظه تولد تا پایان ۶ ماهگی، تأمین می کند. آغوز که اولین و بهترین ماده برای محافظت از نوزاد در برابر بیماری‌های عفونی است، فقط در شیر مادر و در ساعات اولیه شیردهی وجود دارد.

شیر مادر دارای مواد مفید و ارزنده ایمنی است که کودک را در مقابل میکروب ها و انگل ها محافظت می کند. شیر مادر می تواند سیستم ایمنی نوزاد را تقویت کرده و از بروز انواع حساسیت ها، آسم و سندروم مرگ ناگهانی نوزادان پیشگیری کند. همچنین در اولین سال زندگی نوزاد ،تعداد عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی را کاهش می دهد.

تغذیه کودک با شیر مادر

خواص شیر مادر برای کودک

کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند در بزرگسالی کمتر به بیماری‌های قلبی و عروقی دچار می‌شوند و کمتر دیده می‌شود میزان کلسترول خونشان بالا باشد.به سبب اختلاف در ترکیب شیر مادر، شیرخوار پرخوری نمی‌کند و در نتیجه کمتر به چاقی کودکی مبتلا می‌شود. (چاقی کودکی زمینه ساز بیماری‌های قلبی و عروقی، مفصلی و بیماری قند در بزرگسالی است.)سلول‌های زنده و مواد مختلف شیر مادر دارای خاصیت ضدمیکروبی خاصی است که در نتیجه تغذیه شیرخوار با آن، احتمال ابتلای شیرخوار به بسیاری از عفوت‌های گوارشی و تنفسی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

آهن شیر مادر کم است اما به دلیل وجود عواملی چون لاکتوفرین و میزان اسیدی بودن شیر مادر، جذب آهن شیر مادر به مراتب بهتر از سایر انواع شیر صورت می‌گیرد. بنابراین کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند تا زمان شروع تغذیه کمکی به قطره کمکی آهن نیازی ندارند.با تغذیه نوزاد با شیر مادر میزان ابتلا به بیماری‌های آسم، اگزما و انواع آلرژی در نوزادان و کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند به مراتب کمتر از شیرخواران دیگر است.

جذب کلسیم شیر مادر به سبب نسبت مناسب کلسیم به فسفر در آن، بهتر انجام می‌شود. کمبود کلسیم در کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر دیده می‌شود.چربی و پروتئین شیر مادر بهتر از تمامی انواع شیر هضم و جذب می‌شود و به همین علت دردهای قولنجی، جمع شدن گاز در معده (نفخ)، استفراغ و حساسیت نسبت به پروتیئن در شیرخواران تغذیه شده با شیر مادر به مراتب کمتر است.

 تغییرترکیبات شیر مادر متناسب با رشد کودک است

ترکیب شیر مادر همراه با رشد کودک تغییر می‌کند. در هر وعده شیرخوردن، چربی به تدریج بیشتر می‌شود. ابتدای شیر رقیق و آبکی است و در عوض قسمت انتهایی شیر غلیظ‌تر است؛ به این سبب هم تشنگی و هم گرسنگی کودک با شیر مادر برطرف می‌شود.شیر مادر به تنهایی قادر است یک سوم انرژی و مواد مغذی موردنیاز کودک را در سال دوم زندگی تامین کند. به همین دلیل از سال دوم مصرف شیر مادر در کنار و به همراه غذای کمکی توصیه می‌شود.

(غذای کمکی به تنهایی کافی نیست.)شیر مادر همواره پاکیزه، بدون آلودگی، عاری از خطر مسمومیت، دارای درجه حرارت مناسب و بدون نیاز به تجهیزات خاص، در دسترس کودک است.به علت وجود آب کافی در شیر مادر تشنگی نوزاد برطرف می‌شود و نیازی نیست به او آب بدهیم. این امر از بسیاری بیماری‌های گوارشی کودک که بر اثر استفاده از آب آلوده (حتی در مناطق شهری) پدید می‌آید پیشگیری می‌کند.

شیر مادر به علت آسان گواری و مقوی بودن، برای شیرخواران بیمار بسیار مناسب‌تر است.برای نوزاد نارس و کم وزن که قادر به مکیدن پستان مادر نیست شیر مادر (به خصوص آغوز آن) بسیار مناسب است، که می‌توان آن را با سرنگ یا قطره چکان به نوزاد نارس داد. به این ترتیب کودک از بسیاری از بیماری‌های عفونی و مرگ و میر ناشی از آن در امان می‌ماند. همچنین تماس بدنی مادر و نوزاد در بهبود رشد و تکامل نوزاد نارس بسیار مفید است.

تاثیرات تغذیه با شیر مادر در دوران بزرگسالی فرزند

میزان سدیم و پروتئین شیر مادر به حدی است که به کلیه‌های نوزاد که هنوز کامل نشده است صدمه‌ای نمی‌زند.تغذیه با شیر مادر در ایجاد رابطه عاطفی عمیق بین مادر و کودک بسیار موثر است و اثر مطلوب روانی خاصی بر کودک دارد، چنانکه کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند در دوران بلوغ آرام ترند و از امنیت روانی بیشتری برخوردارند.کمتر پیش می‌آید که لازم شود کودکانی که شیر مادر می‌خورند بستری شوند؛

در نتیجه جدایی عاطفی کمتری پیش می‌آید.شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر دچار مشکلات دندانی ناشی از مصرف پستانک و شیشه می‌شوندکودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند به دلیل همزمانی ارضای حس گرسنگی و غریزه مکیدن، به مراتب آرام‌تر از کودکان و نوزادان دیگرند.سرانجام اینکه مرگ ناگهانی نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند به مراتب کمتر اتفاق می‌افتد.

مزایای عاطفی و روانی شیردادن نوزاد

مادرانی که به نوزادشان شیر می دهند چون از چربی ذخیره شده دوران بارداری برای ساختن شیر استفاده می کنند، زودتر وزن اضافی را از دست می دهند و پستان ها و اندامشان نیز به همین دلیل زودتر به حالت طبیعی قبل از بارداری بر می گردد. از جمله فواید شیر دهی برای مادر عادت ماهیانه مادر و امکان تخمک گذاری وی به تعویق می اندازد. درنتیجه، حاملگی های زودرس کمتر اتفاق می افتد.

از جمله فواید شیر دهی برای مادر جمع شدن و برگشت رحم به اندازه طبیعی در مادرانی که به نوزادانشان شیر می دهند، سریع تر انجام می گیرد. برگشت سریع رحم به حالت طبیعی و دیرتر شروع شدن عادت ماهیانه به دلیل شیردهی، باعث جلوگیری از کم خونی مادر می شود.از دیگر فواید شیر دهی برای مادر کمتر شدن احتمال ابتلا به سرطان پستان و تخمدان در زنان شیرده است.

مادر به دلیل تماس های مکرر کودک با بدنش در شیردهی و احساس آرامش و رضایتی که از این تماس حاصل می شود وضع روحی و عاطفی بهتری خواهد داشت.

مزایای اقتصادی ـ اجتماعی تغذیه نوزاد با شیر مادر

با توجه به افزایش نیاز غذایی مادر در طول شیردهی از هر شیوه دیگر تغذیه، به مراتب ارزانتر است. کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند چون کمتر بیمار می شوند هزینه درمان آنها به طور مشخص کاهش می یابد. در بیمارستان هایی که از شیوه هم اطاقی مادر و نوزاد استفاده می شود بروز عفونت و همه گیر شدن آن در بین نوزادان، به مراتب کمتر اتفاق می افتد.

تغذیه کودک با شیر مادر

سرویس خواب کودک و نوجوان آپادانا