اختلالات خواب: چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟: اختلال خواب وضعیتی است که مانع از خواب خوب و راحت میشود و میتواند تأثیرات منفی زیادی بر روی سلامت جسمی و روانی شما و کیفیت زندگیتان داشته باشد. در طولانی مدت، این اختلالات ممکن است به نوسانات خلقی، اضطراب، کجخلقی و افسردگی منجر شوند. همچنین ممکن است با مشکلاتی در حافظه و تمرکز مواجه شوید که میتواند در خانه و محل کار مشکلساز شود.
خستگی مداوم ناشی از اختلالات خواب میتواند به تصادفات رانندگی و سایر حوادث منجر شود که به شما و دیگران آسیب میزند. در درازمدت، این اختلالات ممکن است به مشکلات مزمن مانند بیماریهای قلبی، دیابت، چاقی و فشار خون بالا منجر شوند.
انواع اختلالات خواب
بیش از 100 نوع خاص اختلال خواب وجود دارد. پنج نوع رایج این اختلالات عبارتند از:
- آپنه خواب: تنفس شما در حین خواب قطع یا غیرطبیعی میشود و معمولاً با خرناس شدید همراه است.
- بیخوابی: شما نمیتوانید بخوابید یا خواب را در طول شب حفظ کنید.
- نارکولپسی: در طول روز به شدت خوابآلود هستید و ممکن است به طور ناگهانی بخوابید.
- سندرم پاهای بیقرار (RLS): پاهای شما احساس ناراحتی میکند و تمایل به حرکت دادن آنها هنگام خواب دارید.
- اختلال رفتار در خواب REM: شما در خواب با صحبت کردن، راه رفتن یا تکان دادن دستها، رویاها را به نمایش میگذارید.
چه زمانی در مورد اختلالات خواب به پزشک برویم؟
علائم هشداردهنده اختلالات خواب
هر کسی ممکن است از زمان به زمان با مشکلات خواب مواجه شود. اما اگر این مشکلات به طور منظم اتفاق بیفتد، ممکن است زمان آن رسیده باشد که از پزشک بپرسید آیا شما به اختلال خواب دچار هستید. از خود بپرسید:
- آیا در خواب رفتن مشکل دارید؟
- آیا در حفظ خواب مشکل دارید؟
- آیا در طول روز، حتی بعد از خواب بیش از 7 ساعت، احساس خستگی میکنید؟
- آیا انجام فعالیتهای معمول روزانه برایتان سختتر شده است؟
- آیا خرناس شدید دارید؟
- آیا در هنگام رانندگی به خواب میروید؟
- آیا در حالتهای غیر فعال مانند تماشای تلویزیون یا خواندن، مشکل بیدار ماندن دارید؟
- آیا در کار، مدرسه یا خانه مشکل توجه یا تمرکز دارید؟
- آیا مشکلات عملکردی در کار یا مدرسه دارید؟
- آیا اغلب دیگران به شما میگویند که به نظر خسته میآیید؟
- آیا با مشکلات حافظه مواجه هستید؟
- آیا پاسخهای شما کند شده است؟
- آیا در کنترل احساسات خود مشکل دارید؟
- آیا احساس نیاز به خواب در طول روز دارید؟
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم شما بیشتر از 4 هفته طول کشید یا بر توانایی شما در عملکرد تأثیر گذاشت، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین، اگر متوجه شدید که در طول شب بارها بیدار میشوید و برای نفس کشیدن مشکل دارید، یا اگر داروی جدیدی مصرف میکنید که فکر میکنید خواب شما را مختل میکند، لازم است با پزشک خود مشورت کنید.
اگر متوجه احساس ناراحتی، درد، یا حس “خزیدن” در پاهای خود هنگام خواب یا زمانی که پاهای شما برای مدت طولانی بیحرکت است (مانند هنگام رانندگی یا در هواپیما) شدهاید، یا اگر سوزش سر دل شما را بیدار نگه میدارد، باید به پزشک مراجعه کنید.
همچنین، اگر تغییرات قابل توجهی در خلق و خوی شما (مانند احساس افسردگی)، انرژی و اشتها مشاهده کردید، لازم است با پزشک خود تماس بگیرید.
نحوه پیگیری اختلالات خواب
برای ارزیابی اینکه آیا ممکن است دچار اختلال خواب شدهاید یا خیر، به عادات خواب خود توجه کنید و با نگهداری یک دفترچه خواب و بحث درباره الگوها و ویژگیهای خواب خود با پزشک، کمک کنید. در نظر داشته باشید که بیخوابی میتواند اختلال خواب باشد یا علامتی از مشکل دیگری باشد. بسیاری از مشکلات خواب رایج میتواند با درمانهای رفتاری و توجه بیشتر به بهداشت خواب مناسب برطرف شود. این شامل موارد زیر است:
- رعایت روال آرام پیش از خواب: یک دوش گرم بگیرید، مطالعه کنید یا کششهای سبک انجام دهید.
- حفظ محیط خواب مناسب: فضای خواب باید خنک، تاریک و ساکت باشد.
- اجتناب از فعالیتهای پرصدا یا بحثهای جدی در اواخر شب.
- اجتناب از ورزش نزدیک به زمان خواب: زیرا ممکن است خواب شما را مختل کند.
- پرهیز از غذاهای سنگین و چرب در اواخر شب.
- تلاش برای دریافت نور خورشید صبح زود: تا چرخه خواب خود را بر روی ریل نگه دارید.
چه انتظاری از پزشک داشته باشید
پزشک شما معاینه کامل فیزیکی انجام میدهد و درباره علائم، سبک زندگی، سابقه پزشکی و هرگونه بیماری دیگری که ممکن است داشته باشید، از شما سوال میکند. اگر علت واضحی برای علائم شما وجود نداشته باشد یا اگر بیخوابی و خستگی در طول روز ادامه پیدا کند، پزشک ممکن است پیشنهاد کند که یک مطالعه خواب انجام دهید.
در این مطالعه، شما در اتاق ویژهای میخوابید و تیم پزشکی میتواند آنچه که در مغز و بدن شما اتفاق میافتد را نظارت کند. معمولاً حسگرهای کوچکی به سر و قفسه سینه یا در مکانهای دیگر وصل میشود. نیازی به تزریق نیست. تیم پزشکی به دنبال اختلالات خواب احتمالی میگردد و به مواردی مانند:
- حرکات چشم
- ضربان قلب
- نرخ تنفس
- حرکات بدن
- خرناس
- سطح اکسیژن خون
- امواج مغزی
ممکن است چند هفته طول بکشد تا تیم پزشکی شما اطلاعات را سازماندهی و تجزیه و تحلیل کند. شما برای بررسی نتایج باید دوباره وقت بگذارید.
چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنیم
اگر درد شما به طور قابل توجهی بدتر شد یا متوجه شدید که در شب تنفس کردن برایتان بسیار سخت شده است، ممکن است نیاز به مراقبتهای اورژانسی داشته باشید. بلافاصله در صورت داشتن تغییرات قابل توجه در خلق و خوی یا تحریکپذیری که منجر به افکار خودکشی، قتل یا دیگر افکار خطرناک میشود، کمک پزشکی دریافت کنید.
پیشگیری و مدیریت اختلالات خواب
برای کاهش خطر ابتلا به اختلالات خواب و بهبود کیفیت خواب، میتوانید اقدامات پیشگیرانه و مدیریتی زیر را در نظر بگیرید:
1. پیشگیری از اختلالات خواب
- ایجاد روال خواب منظم: سعی کنید هر روز در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و بیدار شوید، حتی در تعطیلات. این کمک میکند تا ساعت بیولوژیکی بدن شما تنظیم شود.
- بهداشت خواب مناسب: رعایت بهداشت خواب شامل ایجاد محیطی آرام، خنک و تاریک برای خواب است. استفاده از پردههای تاریککننده و دستگاههای تولید نویز سفید میتواند کمککننده باشد.
- اجتناب از مصرف کافئین و الکل: مصرف این مواد به خصوص در ساعات نزدیک به زمان خواب میتواند کیفیت خواب را تحت تأثیر قرار دهد.
- مدیریت استرس: تمرین تکنیکهای آرامشبخش مانند یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق میتواند به کاهش استرس و بهبود خواب کمک کند.
2. مدیریت اختلالات خواب
- تغییرات رفتاری: برای اختلالاتی مانند بیخوابی، تکنیکهای رفتاری مانند درمان شناختی-رفتاری برای بیخوابی (CBT-I) میتواند بسیار مؤثر باشد. این روشها به شما کمک میکنند تا الگوهای خواب خود را تغییر دهید و افکار منفی در مورد خواب را مدیریت کنید.
- داروها: در برخی موارد، پزشکان ممکن است داروهایی برای درمان اختلالات خواب تجویز کنند. این داروها باید تحت نظارت پزشک مصرف شوند و به ندرت به عنوان درمان طولانیمدت استفاده میشوند.
- درمانهای تخصصی: برای اختلالاتی مانند آپنه خواب، استفاده از دستگاه CPAP (فشار مثبت مداوم راه هوایی) ممکن است ضروری باشد. این دستگاه به حفظ راههای هوایی باز در طول خواب کمک میکند.
3. نظارت و پیگیری
اگر اختلال خواب شما ادامه پیدا کند، نظارت و پیگیری منظم با پزشک ضروری است. بررسیهای منظم میتواند به شناسایی مشکلات جدید، ارزیابی اثربخشی درمانها و تنظیم استراتژیهای مدیریت خواب کمک کند.
4. آموزش و آگاهی
افزایش آگاهی درباره اختلالات خواب و علائم آنها میتواند به شما کمک کند تا زودتر به مشکلات توجه کرده و اقدامات لازم را انجام دهید. اطلاعات درست درباره اختلالات خواب و درمانهای موجود میتواند به تصمیمگیریهای بهتر کمک کند.
نتیجهگیری
اختلالات خواب میتوانند تأثیرات جدی بر روی سلامت جسمی و روانی شما داشته باشند و کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهند. شناخت علائم و نشانههای این اختلالات، اقدام به موقع برای درمان و رعایت اصول بهداشت خواب میتواند به بهبود کیفیت خواب و سلامت عمومی شما کمک کند.
اگر با مشکلات خواب مواجه هستید و علائم آن ادامه دارد، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است. پزشک با ارزیابی دقیق و بررسیهای لازم میتواند راهکارهای مناسب برای بهبود خواب و مدیریت اختلالات خواب ارائه دهد. همچنین، توجه به تغییرات در خلق و خو، انرژی و سایر جنبههای سلامت نیز برای مدیریت موثر اختلالات خواب اهمیت دارد.
با پیگیری و اقدام به موقع، میتوانید کیفیت خواب خود را بهبود بخشید و از تأثیرات منفی اختلالات خواب بر زندگی خود جلوگیری کنید.
