نقش بازی در تربیت کودکان : بازی برای کودک، نقش زیاد مهمی دارد. به گونه ای که برخی برآنند که کودک در بازی، به گونه ای درس های زندگی را می آموزد. با ما همراه باشید تا با نقش بازی و اهمیت آن در دوران کودکی آشنا بشوید.
نقش بازی در تربیت کودکان و آثار بی نظیر آن
یکی از ابزارهای رشد جسمی و روانی کودک، بازی میباشد.بازی راه طبیعی میباشد که کودک می تواند به ابراز وجود بپردازد.بازی زبان رمزی کودکان محسوب میشود و کودکان می توانند از راه بازی، تجارب و هیجان های خود را به شکلی طبیعی و خود التیام بخش ابراز دارند.بازی کودک صحبت اوست و اسباب بازی هایش هم کلمات او را تشکیل می بدهند.
بازی یاری میکند با کودک رابطه برقرار کنیم، به کودک هم یاری میکند تا دغدغه ها و ناراحتی هایش را بروز دهد.بازی می تواند رشد بهنجار را در کودک سرعت بخشد و جلوی رفتار نابهنجار او را گیرد.در بازی دیگر صحبت از ارزشیابی و قضاوتی که بزرگترها به عمل می آورند به میان نمی آید و کودک نگران نیست که خطا یا اشتباهی را مرتکب میشود.
انواع بازی
یک.بازی های مهارتی
کودک از راه بازی های مهارتی به رشد اعمال و حرکات می پردازد مثلأ هنگامی کودک سوار تاب میشود علاوه بر احساس لذت، حفظ نمودن کنترل را هم یاد میگیرد. بازی های مهارتی اکثرا در مرحله حسی-حرکتی( تقریبا از 2 ماهگی تا دوسالگی) وجود دارد.
دو. بازی های نمادین
بازی هایی که کودک با بهره گیری از قدرت تخیل خود، واقعیت اشیا را تغییر میدهد و به آرزوهایش جامه عمل می پوشاند به طور مثال زمانیکه کودک با تکه چوبی همچون اسبی می تازد. پیاژه بازی های نمادین را اوج بازی های کودکانه می داند. این بازی ها از سنین ۲، ۳ سالگی تا ۵، ۶ سالگی در بین کودکان رواج پیدا میکند.
سه. بازی های با قاعده
بازی هایی باقاعده هستند که دارای قواعد و مقررات خاصی می باشند که اعضای گروه ملزم به رعایت آن هستند. کودک از راه این بازی ها مشارکت، همکاری . رعایت حقوق دیگران و قانون را می آموزد و این بازی ها در سن ۴ تا ۷ سالگی وجود دارد که منجر به رشد اجتماعی کودک میشود.
چهار.بازی های سازنده
بازی هایی که منجر به ساختن 1 وسیله میشود. مثل حل مسائل، انجام کارهای مکانیکی که این بازی ها حد فاصل بازی های کودکانه و سازگاری های واقعی میباشد.
ارزش های بازی
1- ارزش بدنی:
کودک برای این که عضلات خود را رشد و پرورش دهد و پایان قسمت های بدنش ورزیده شوند میبایست بازی بکند. هم چنین کودک به وسیله بازی انرژیهای اضافی خود را صرف میکند درغیر اینصورت احتمالا” موجب هیجان , عصبانیت و تندخوئی میگردد .
2- ارزش ذهنی:
بازی باعث میشود که کودک نیروهای ذهنی خود را به کار اندازد . بازی کودک را درشناخت وکنترل محیط کمک میکند او را قادر می سازد که توانائی هایش را بیازماید هم چنین ضمن بازی یاد میگیرد که میان واقعیت و خیال فرق بگذارد .
3- ارزش اجتماعی و عاطفی:
اویاد میگیرد چطور دیگران را در هنگام بازی در وسایل و فعالیت خود سهیم بکند. روح فرمانبرداری از مقررات وضع شده در بازی ها اورا به فرمانبرداری از مقررات اجتماعی عادت میدهد.
قدرت سازماندهی, مدیریت و سلسله مراتب را به او می آموزد. کودک به وسیله بازی به بیان احساسات و عواطفش می پردازد زیرا بازی هم بعنوان روش یادگیری و هم بعنوان وسیله بیان, دارای قدرت تربیتی و سازندگی میباشد و در رشد عاطفی و اجتماعی تاثیر بسزایی دارد .
4- ارزش اخلاقی:
بازی یکی از عوامل بسیارمهم برای تربیت اخلاقی میباشد و 1 نوع فعالیت فطری و برترین وسیله و تمرین برای ورود به زندگی اجتماعی میباشد.
سیر تحولی بازی در کل به ترتیب ذیل است:
یک. در 1 سالگی بازی بدون دل مشغولی رایج میباشد.
این بازی اصولا حسی – حرکتی میباشد. کودکان از راه این بازی ها به کشف وسایل نو نائل میشوند.
دو. تنها بازی کردن:
در ماه های پایانی ساال ابتدا و اوایل سال دوم زندگی کودکان معمولا با خودشان به تنهایی بازی می کنند.
سه. ناظر بازی بودن:
کودکان در اواخر 1 تا دوسالگی پس از تنها بازی نمودن به تماشای دیگران پرداخته و از کودکان دیگر تقلید می کنند ولی مشارکتی در بازهای آنان مشارکت نمی کنند.
چهار. بازی موازی:
کودکان در ۲-۳ سالگی به بازی موازی می پردازند به گونه ای که کودک در نزدیکی و مجاورت کودکان دیگر بازی میکند. ولی با آنان مشارکتی نمی بکند و تنها برای خودش بازی میکند.
پنج. بازی وانمودی(نمایشی):
کودکان در سال های ابتدا دوره ی قبل دبستانی آغاز به بازی وانمودی (نمایشی یا فرضی) می کنند. در این بازی ها کودکان به ایفای نقش های فرضی مختلفی و استفاده از قوهی تجسم می پردازند. این بازی هادر سال های کودکی ادامه می یابند.
شش. بازی مشارکتی:
کودکان از ۳-۴ سالگی به بعد آغاز به بازی همراه با دیگران می کنند. ولی تعاملات خود را با آنان ادامه نمی بدهند.
هفت. بازی توام با همکاری:
کودکان از ۵-۶ سالگی به بعد(اواخر کودکی اولیه و اوایل کودکی میانه) به بازی توام با همکاری روی می آورند به گونه ای که به تعاملات خود با هم بازی هایشان ادامه می بدهند و نقش های مختلف را بصورت پخته تر و راحت تری بازی می کنند.
اصولی که در بازی کودکان میبایست رعایت شوند، عبارتاند از:
به کودک حقّ انتخاب نوع بازی داده شود.فضای کافی برای بازی مورد علاقه کودک فراهم شود، زیرا در گونه نبود فضای مورد پیشنهاد حالات روانی آثار نامطلوبی بر کودک بر جای میگذارد.اشیاء و اسباببازیهای متنوعی در دسترس کودک قرار بگیرد تا او به راحتی به وسیلة مورد علاقة خود دست یابد.نوع بازیهای ارائه شده، خوشایند کودک باشد.
در غیر این گونه، کودک از بازی کناره میگیرد.در جریان بازی کودک آزادی عمل داشته باشد. در گونه تحکم بزرگسالان بازی برای کودک فشار و ناراحتی بههمراه خواهد داشت.تلاش کنیم آن نوع از بازی را برای اطفال انتخاب کنیم که در آن قصد اصلاحی و یا دادن هشداری باشد و بازی نیروی قدرت تفکر و مهارتهای اجتماعی کودک را زیاد شدن دهد.
در هر بازی تلاش شود اصول و قوانینی حساب شده به کودک آموخته شود که بهعنوان ضوابط و اصول زندگی به حساب آیند.نوع اسباب و وسایل بازی مناسب با شرایط سنّی کودک انتخاب شود.مناسب با شرایط فرهنگی و موقعیت اجتماعی و محیطی که کودک در آن زندگی میکند، وسایل بازی انتخاب شوند.
فواید بازی
– به کودکان اجازه میدهد احساسات خود را بصورت کارآمد بیان کنند.
– به بزرگسالان اجازه میدهد وارد دنیای کودکان شوند و تساوی قدرت موقتی درست کردن شود.
– بازی برای کودکان لذت بخش میباشد و اضطراب آنان را کاهش میدهد.
– به کودکان فرصت میدهد تا نقش های نو را بازی کنند و رویکردهای حل مسئله را آزمایش کنند.
– سبب بلوغ تکاملی کودک میشود.
– ویژگی سمبلیک بازی سبب میشود کودک با خود فراموش شده اش ارتباط برقرار بکند و تجارب حسی حرکتی اولیه را تجربه بکند.
– به کودک یاری میکند مهارت های اجتماعی مورد نیاز را در موقعیت های مختلف کسب بکند.
منبع: درسنامه مهارت های زندگی با رویکرد تربیت فرزند
سرویس خواب کودک و نوجوان آپادانا
برای راحتی نوزاد ، کودک و نوجوان خود ، همچنین احساس آرامش و تمرکز برای آنها بایستی به کیفیت خواب و دکوراسیون اتاق آنها نیز اهمیت دهید سایت آپادانا کودک (معرفی و خرید سرویس خواب نوزاد ، سرویس خواب کودک ، سرویس خواب نوجوان دخترانه و پسرانه – سرویس سیسمونی – تخت خواب نوزاد) شما را در این امر یاری میکند .
مطالب مرتبط :